หลายคนที่เคยไปโคราช หรืออุดรธานี แล้วกลับมาที่ขอนแก่น คงแอบคิดในใจเหมือนกันว่า ทำไมบ้านเขาดูสะอาด เป็นระเบียบ และดูน่าเดินกว่าบ้านเรา คำถามนี้ไม่ได้มีไว้ตำหนิ แต่มันคือจุดที่เราคนขอนแก่นควรมองให้ลึกกว่านั้น เพราะนี่ไม่ใช่แค่ความรู้สึก แต่มันคือภาพจริงของเมืองที่เราเห็นทุกวัน
ขอนแก่น คือจังหวัดเดียวในอีสานที่มีระบบขนส่งสาธารณะครอบคลุมที่สุดในภาค ทั้งขอนแก่นซิตี้บัส, รถสองแถว, รถตู้โดยสาร รถตุ๊กตุ๊ก และแท็กซี่ เรียกได้ว่าเป็นเมืองเดียวที่มีระบบเดินทางครบ ทั้งในเมืองและรอบเมือง พร้อมสนามบินที่ทันสมัยแห่งหนึ่งของอีสาน และกำลังจะมีศูนย์การค้าขนาดใหญ่จากเครือเซ็นทรัลถึงสองแห่ง พร้อมการเติบโตทางเศรษฐกิจที่โดดเด่นกว่าหลายจังหวัด
แต่ในขณะเดียวกัน ถนนในเมืองกลับเต็มไปด้วยหลุมบ่อ ทางเท้าขรุขระ ต้นไม้เหี่ยว และฝาท่อหาย บางช่วงฝุ่นคลุ้ง บางจุดไฟถนนดับยาวเป็นเดือน จนหลายคนอดถามไม่ได้ว่า เมืองเรามีครบทุกอย่าง แต่ทำไมโครงสร้างพื้นฐานยังไม่ดีอีก
สิบปีที่ผ่านมา ขอนแก่นขยายตัวเร็วมาก แต่ขาดระบบรองรับด้านผังเมืองและภูมิทัศน์ ถนนบางสายถูกตัดใหม่แต่ไม่มีการดูแลต่อ ทางเท้าบางจุดเพิ่งทำเสร็จแต่ไม่เชื่อมกับของเดิม ระบบระบายน้ำที่ยังแก้ไม่จบ ปัญหาเหล่านี้ไม่ได้เกิดจากใครคนใดคนหนึ่ง แต่มาจากระบบการบริหารพื้นที่ที่ยังไม่ต่อเนื่องและขาดเอกภาพ
เมื่อเทียบกับโคราชและอุดรฯ อาจไม่ได้มีงบมากกว่าเรา แต่สิ่งที่เห็นคือ ระบบดูแลเมืองที่ต่อเนื่องกว่า มีทีมเทศบาลลงพื้นที่สม่ำเสมอ มีการประสานงานกับเอกชนและชุมชนจริงจัง และมีแผนบำรุงเมืองระยะยาว ไม่ขึ้นอยู่กับผู้บริหารคนใดคนหนึ่ง ในขณะที่ขอนแก่น หลายจุดจะสวยเฉพาะตอนมีงานใหญ่ เมื่อจบงานแล้ว เมืองก็กลับมารกรุงรังเหมือนเดิม
พูดถึงสวนสาธารณะ บึงแก่นนคร คือหัวใจของเมือง แต่ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา พื้นที่รอบบึงถูกใช้งานหนักจนทรุดโทรม บางจุดมีสิ่งปลูกสร้างบดบังวิว บางโซนขาดการดูแล ขณะที่บึงทุ่งสร้าง หรือสวน 200 ปี ต่างมีศักยภาพสูง แต่ยังไม่ถูกพัฒนาให้เป็นสวนคุณภาพจริงๆ เมื่อเทียบกับโคราชที่มีสวนภูมิรักษ์ หรืออุดรฯ ที่มีหนองประจักษ์ เราจะเห็นความต่างชัดในเรื่องการดูแลอย่างต่อเนื่องมากกว่าขนาดหรืองบประมาณ
อีกหนึ่งปัญหาที่คนในเมืองรู้กันดีคือ ความซ้ำซ้อนของหน่วยงาน เทศบาลนครขอนแก่นดูแลความสะอาด ไฟถนน ทางเท้า และสวนสาธารณะในเขตเมือง แต่พอขยับไปถนนใหญ่ เช่น มิตรภาพหรือศรีจันทร์ กลับเป็นของกรมทางหลวง ทำให้หลายพื้นที่อยู่ในช่องว่างของระบบที่ไม่มีใครดูแลต่อเนื่องบางจุดซ่อมซ้ำ บางจุดไม่มีใครรับผิดชอบจริง
ตอนนี้ ขอนแก่นเรามีผู้นำชุดใหม่ครบทุกระดับแล้ว นายกเทศมนตรีนครขอนแก่นคนใหม่ เข้ารับตำแหน่งมาเกือบ 6 เดือน นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) คนใหม่อยู่ครบ 1 ปีเต็ม และเพิ่งมีผู้ว่าราชการจังหวัดขอนแก่นคนใหม่ มารับตำแหน่งได้ไม่กี่เดือนนี้เอง คนขอนแก่นจึงเริ่มตั้งความหวังอีกครั้ง ว่านี่อาจเป็นจังหวะสำคัญของเมือง ที่ผู้นำรุ่นใหม่จะร่วมกันยกระดับเมืองให้ดีขึ้นจริง โดยเริ่มจากสิ่งพื้นฐานที่สุด อย่างถนน ทางเท้า สวนสาธารณะ และความสะอาดของเมือง
เพราะเมืองที่น่าอยู่ ไม่ได้วัดแค่ตึกสูง ไม่ได้ขึ้นอยู่กับว่ามีห้างกี่แห่ง แต่วัดกันที่สิ่งพื้นฐานง่ายๆ อย่าง ทางเท้าเดินได้ไหม ถนนเรียบไหม สวนร่มรื่นไหม และคนรู้สึกปลอดภัยเวลาเดินอยู่ในเมืองหรือเปล่า ขอนแก่นอาจยังไม่สวยเท่าเพื่อนบ้านตอนนี้ แต่เรามีทั้งโอกาสและคนที่อยากเห็นเมืองดีขึ้น สิ่งที่เหลือคือ ระบบที่ต้องทำงานจริง และสายตาที่มองเห็นเมืองในระดับพื้นดิน
นี่ไม่ใช่เสียงบ่นของคนในพื้นที่ แต่มันคือเสียงของคนที่อยู่และเห็นทุกวัน เรามีระบบขนส่งครบ มีสนามบิน มีห้างใหม่กำลังจะเปิด แต่สิ่งที่ยังขาดที่สุดคือระบบเมืองที่ใส่ใจรายละเอียดการใช้ชีวิตของประชาชนเท่านั้นเอง
