ขอนแก่น โตแบบกระจุก หรือกระจาย?

 

     แม้จะดูเหมือนว่าขอนแก่นกำลังเติบโต เมืองขยายตัวออกทุกทิศ อาคารพาณิชย์ใหม่ๆ ผุดขึ้นไม่ขาดสาย ห้างใหญ่ลงทุนเพิ่ม ย่านเกิดใหม่มีคนพูดถึงมากขึ้น แต่หากลองมองเข้าไปในหลายพื้นที่ จะพบอีกภาพที่ตัดกันอย่างชัดเจน ร้านค้าที่ปิดตัวเงียบๆ ป้ายเซ้งหน้าร้านที่ติดอยู่เป็นเดือน และเจ้าของกิจการที่ตัดสินใจยอมแพ้หลังจากพยายามสู้มาอย่างเต็มที่

     ความย้อนแย้งระหว่าง “ความเจริญที่เห็นได้” กับ “ความเงียบที่สัมผัสได้” ในเมืองขอนแก่น เป็นภาพสะท้อนของเศรษฐกิจที่ยังไม่ฟื้นตัวเต็มที่ แม้ตัวเลขเศรษฐกิจบางด้านจะดูดี การลงทุนโครงการใหญ่ยังเดินหน้า โดยเฉพาะการเข้ามาของกลุ่มทุนรายใหญ่ เช่น การเปิดตัวศูนย์การค้าแห่งใหม่ ในพื้นที่ที่กำลังเฟื่องฟูในขณะนี้ และยังรายล้อมไปด้วยโครงการใหม่ๆ ทั้งคอนโดฯ และคอมมูนิตี้มอลล์

     แต่ในขณะเดียวกัน หากย้อนกลับไปยังพื้นที่บางแห่งในเมือง เช่น สถานีขนส่งขอนแก่นแห่งที่ 1 (บขส.เก่าขอนแก่น) หรือ ถนนหลังเมือง ซึ่งเคยเป็นศูนย์กลางการค้าการเดินทางในอดีต กลับเต็มไปด้วยร้านค้าที่ปิดตัว อาคารร้าง และป้ายเซ้งที่เรียงราย เหมือนเวลาในบางพื้นที่หยุดนิ่ง ขณะที่อีกฟากของเมืองกำลังเร่งก้าวไปข้างหน้า

     มีร้านใหม่เปิดขึ้นตลอดเวลา แต่ในขณะเดียวกัน ร้านจำนวนมากก็ปิดตัวลงก่อนจะได้คืนทุน พื้นที่ให้เช่าหลายแห่งกลายเป็น “กับดัก” สำหรับคนที่อยากเริ่มต้นธุรกิจโดยไม่มีภูมิต้านทานจากโลกออนไลน์ การแข่งขันสูงขึ้นในทุกด้าน ผู้บริโภคเลือกมากขึ้นแต่ใช้จ่ายน้อยลง ช่องทางขายก็เปลี่ยนจากหน้าร้านไปสู่แพลตฟอร์มที่ไม่ต้องมีต้นทุนเช่าที่ ไม่ต้องจ้างคน ไม่ต้องแบกสต็อกสินค้าเหมือนเดิม

     ในอีกด้านหนึ่ง ความไม่แน่นอนทางการเมืองและนโยบายระดับท้องถิ่นก็มีผลต่อจังหวะของเมือง แม้จะมีความพยายามในการจัดอีเวนต์ ดึงดูดนักท่องเที่ยว หรือส่งเสริมการลงทุน แต่สิ่งที่น่าตั้งคำถามคือ เมืองขอนแก่นควรมีวิธีบริหารเมืองแบบไหน? เราต้องการเมืองที่โตจากความคิดของคนในพื้นที่ หรือจะยังฝากความหวังไว้กับโครงการขนาดใหญ่และการลงทุนจากภายนอกเป็นหลัก

     ขอนแก่นไม่ใช่เมืองที่ขาดศักยภาพ แต่อาจยังขาดทิศทางที่ชัดเจนในการใช้ศักยภาพนั้นให้เกิดความสมดุลทั้งเมือง ไม่ใช่แค่การเติบโตของบางกลุ่ม หรือความคึกคักเฉพาะบางย่าน ศักยภาพเหล่านี้จะงอกงามได้ ก็ต่อเมื่อมีนโยบายที่มองเห็น “คนตัวเล็ก” เป็นแกนกลาง ไม่ใช่เพียงผู้ตาม เช่น การออกแบบระบบช่วยเหลือผู้ประกอบการรายย่อยให้เข้าถึงแหล่งทุนที่ไม่ผูกขาด การสนับสนุนให้ย่านเก่าปรับตัวได้ การจัดระเบียบเมืองให้กระจายความคึกคักออกจากจุดศูนย์กลาง และที่สำคัญคือต้องมีเวทีให้ประชาชนมีส่วนร่วมกำหนดอนาคตของเมือง เป็นการวางรากฐานให้เมืองเติบโตได้อย่างทั่วถึงและยั่งยืน